Boekenmamaatje – blog Inge

Geen twijfel mogelijk, mijn leesgenen heb ik van mijn moeder geërfd. In mijn ouderlijk huis stonden in bijna elke kamer boeken van haar en er lag altijd een boek opgeslagen op tafel. Voorlezen deed ze veel en graag: van Nijntje en Floddertje tot Vadertje Vertelgraag en Pinkeltje. We hadden een flinke collectie Gouden Boekjes en ze spaarde een hele serie Disneyboeken bij elkaar.

Toen ik zelf kon lezen, gingen we elke week naar de bieb. We kwamen altijd thuis met een hele stapel (die mijn vader dan weer afnam met spiritus omdat ie het niet hygiënisch vond als we een biblitoheekboek in bed zouden lezen 😊). Mijn zusje en ik kregen standaard een boek voor onze verjaardag, de zomervakantie, de Kinderboekenweek en Kerst.

Mijn moeder vond het belangrijk dat we naast eigen boeken ook een eigen tijdschrift konden lezen en zo vielen achtereenvolgens de Bobo, de Donald Duck, de Tina, de Penny, de Hitkrant en de Viva bij ons op de mat. Iedere vakantie kocht ze 3 dikke vakantiestripboeken voor ons: eentje voor de heenreis, eentje voor op locatie en eentje voor de terugreis. Niet nodig om te vermelden dat ik ze vaak alle drie al uit had voor de vakantie goed en wel begonnen was.

Vanaf een jaar of 13 las ik, naast mijn eigen boeken, bijna háár hele collectie. Konsalik heb ik overgeslagen (maar de boeken over Joop ter Heul vond ik geweldig). Ik heb gesmuld van ‘Bloemen op zolder’ van Virginia Andrews (weet je nog?), de Stam van de Holebeer-boeken (inclusief de sexscenes die ik errug interessant vond) en haar vrij grote verzameling romans over de Tweede Wereldoorlog. Toen ik zo’n jaar of 16 was, begonnen we ook boeken echt sámen te lezen. Zo kan ik me een aantal gesprekken over mooie boeken herinneren, kletsend over personages en verhaallijnen alsof we in een leesclubje zaten. Eenmaal volwassen gaf ik mijn moeder op mijn beurt boekentips en zo hebben we genoten van o.a. ‘De rijstmoeder’, ‘De kleine blonde dood’, de boeken van Annejet van der Zijl, ‘Witte oleander’, ‘De as van mijn moeder’ en nog vele, vele titels meer.

Ik kan me het moment nog heel duidelijk voor de geest halen toen ze me vertelde dat lezen niet meer zo goed lukte. Ik merkte het natuurlijk al een tijdje, ze deed tegenwoordig wel héél lang met een boek. Vanuit de winkel kwam ik regelmatig met weer een nieuwe aanrader op bezoek, maar ze kreeg het gewoon allemaal niet weggelezen. Ze zei dat ze zich niet goed kon concentreren en sommige zinnen wel 3 keer moest lezen voordat het bleef hangen. Dit alles had natuurlijk te maken met haar beginnende dementie, iets dat zij denk ik zelf ook wel realiseerde. Gek genoeg deed het feit dat ze niet meer kon lezen mij veel meer dan haarzelf. Ze was op een gegeven moment in een staat van berusting en daarna kon het haar, in dat stadium van haar dementie, niet meer zoveel schelen.

Ik vond het zo verdrietig, lezen was altijd een deel van haar leven geweest. Hoe fijn zou het zijn als ze haar hoofd juist nú zou kunnen vullen met avonturen? Hoe fijn zou het zijn om te kunnen ontsnappen aan je eigen realiteit en je mee te laten slepen door een mooi verhaal? Hoe erg is het om noodgedwongen afstand te moeten doen van je allergrootste hobby?

Haar allerlaatste pagina’s die ze in haar leven las, kwamen uit een boek van André van Duin dat ik voor haar meenam. Korte stukken tekst over zijn leven, lekker verhalend opgeschreven. Het boeide haar niet meer. Ze heeft er denk ik letterlijk twee bladzijden in gelezen. Ik gaf haar vervolgens een boek van Toon Hermans, daar is ze al haar hele leven fan van. Gedichten, zo dacht ik, waren vast makkelijker te behappen. Maar nee. Ze pakte het uit, zei dank je wel, legde het terzijde en heeft het nooit meer opgepakt. Ik ben huilend naar huis gereden in het volle besef dat ik mijn grootste leesmaatje kwijt was.

In het verzorgingstehuis hebben we een boekenkastje in haar kamer neergezet, met veel van haar favoriete titels. Niet dat ze die ooit ter hand zal nemen, maar daar gaat het niet om. Ze horen bij haar. Op het salontafeltje liggen de boeken van André en Toon. Ik lees haar regelmatig een gedicht van Toon voor, dat is net lang genoeg om haar aandacht vast te houden. Ze vindt het leuk, we hebben er lol om. Een beetje bladeren door tijdschriften, dat is alles was ze nog doet. Koppen snellen, want de artikelen zelf lezen lukt niet meer. Ze pakte afgelopen week een oude Privé op. ‘André van Duin na overlijden van vriend erg eenzaam’,  las ze voor. ‘Ach, ach, zei ze, wat is dat sneu voor die man’.